De provincie Zuid-Holland blijft vasthouden aan de geplande plaatsing van drie windturbines op het grondgebied van Lansingerland. Het gaat om enorme turbines, aanzienlijk hoger en krachtiger dan wat bewoners nu in de omgeving gewend zijn. De informatie in dit artikel is gebaseerd op twee bronnen: enerzijds de officieel gepubliceerde nota van antwoord, waarin de provincie formeel reageert op de vele zienswijzen van bewoners, organisaties en de gemeenteraad; anderzijds op de schriftelijke beantwoording van aanvullende vragen die RTV Lansingerland stelde naar aanleiding van die nota. Ondanks stevige kritiek over gezondheid, geluidsoverlast, landschapsaantasting en het participatieproces verandert de provincie inhoudelijk niets aan haar koers. Bewoners en lokale vertegenwoordigers voelen zich genegeerd.
“Het is een beetje schandalig wat hier gebeurt,” zegt Jan Wildenberg van het actiecomité. “De zorgen van bewoners worden afgedaan met standaard antwoorden.”
Kritiek op normstelling: Nederland loopt achter
Verschillende indieners van zienswijzen wijzen erop dat de geluidsnormen die de provincie hanteert — 47 dB Lden jaargemiddeld — strenger zijn dan in Nederland wettelijk vereist, maar soepeler dan internationaal gebruikelijk. In Duitsland, Denemarken en Vlaanderen gelden grotere afstanden tot woningen en lagere geluidslimieten.
De WHO adviseert al sinds 2018 een maximum van 45 dB vanwege de risico’s op hinder en gezondheidseffecten. De provincie erkent dit, maar stelt dat “de windmolens moeten voldoen aan de dan geldende wettelijke normen”. Volgens critici houdt dit onvoldoende rekening met de al bestaande geluidsdruk in het gebied.
Wildenberg sluit zich daarbij aan:“Als ik hier al 60 tot 70 decibel meet aan mijn gevel, dan heeft elk extra geluid een ander effect dan wat je op papier ziet. De echte beleving wordt weggefilterd.”
Gezondheidseffecten onderbelicht
Zowel het actiecomité als andere indieners benadrukken het gebrek aan aandacht voor gezondheidsrisico’s. In hun zienswijzen verwijzen zij naar onderzoeken die aantonen dat langdurige blootstelling aan laagfrequent geluid en slagschaduw tot stressklachten, slaapverstoring en hart- en vaatziekten kan leiden.
Daarnaast wordt gewezen op het feit dat Nederland, in tegenstelling tot veel buurlanden, aanzienlijk kortere afstanden toestaat tussen windturbines en woningen. In Duitsland, Vlaanderen en Denemarken gelden afstanden van 800 tot 1500 meter. In Lansingerland wordt uitgegaan van slechts circa 400 meter. Volgens meerdere zienswijzen lijkt deze afstand met het oog op plaatsingsruimte tot het minimale teruggebracht te zijn, ten koste van een veilige buffer voor bewoners.
Jan Wildenberg noemt het opmerkelijk: “We zitten hier in een van de meest dichtbevolkte gebieden van Nederland, en zelfs van Europa. Alleen Malta is dichter bevolkt. En dan willen we hier alles: natuur, woningen én enorme windturbines. Dat kán gewoon niet zonder keuzes te maken. Maar de provincie weigert die keuzes en gaat daarom sleutelen aan de regels om het toch mogelijk te maken.”. Hij vervolgt dat het gezondheidsaspect structureel wordt genegeerd: “Gezondheid is eigenlijk het belangrijkste issue. Maar het wordt systematisch terzijde geschoven.”
Locatiekeuze: ruilhandel tussen Bleizo en Kruisweg
In de zienswijzen klinkt ook stevige kritiek op de verschuiving van windontwikkeling van Bleizo-West naar het gebied bij Kruisweg, een buurtschap ten noorden van de A12 bij Bleiswijk. Bleizo, oorspronkelijk aangeduid als geschikte windlocatie, is door de provincie en gemeente bestempeld als woningbouwlocatie. In plaats daarvan moet Kruisweg, dat eerder werd uitgesloten vanwege ligging in het Groene Hart, nu de windopgave dragen.
“Wij zijn ingewisseld voor woningen op Bleizo,” zegt Wildenberg. “Dat is wat mensen voelen. En het wordt ook niet ontkend door de provincie.”. Volgens de provincie is de verschuiving bestuurlijk vastgelegd in een overeenkomst tussen college en provincie. In een schriftelijke reactie op vragen van RTV Lansingerland schrijft de provincie letterlijk:
“In de bestuursovereenkomst is opgenomen dat het de bestuurlijke voorkeur is om woningen in het plangebied Bleizo-West te bouwen. Echter, mocht het plangebied Bleizo-West als enige geschikte windlocatie naar voren komen uit het planMER, dan gaan de gemeente en de provincie opnieuw met elkaar in gesprek.”
Daarmee houdt de provincie een achterdeurtje open voor heroverweging van Bleizo, mocht uit het lopende onderzoek blijken dat andere locaties afvallen. De impact op natuur en landschap zou sowieso nog worden beoordeeld in de milieueffectrapportage, maar voor veel bewoners voelt het besluit over de locatiekeuze al als genomen.
Netcapaciteit en uitvoerbaarheid
Andere zienswijzen stellen vragen bij de uitvoerbaarheid van het project in relatie tot de bestaande netcongestie in de regio. De provincie erkent dat er overleg is met de netbeheerder, maar kan geen garanties geven dat de windmolens ook tijdig kunnen worden aangesloten. Volgens de provincie wordt dit pas in een latere fase “technisch uitgewerkt” door de initiatiefnemer.
Netbeheerder Stedin bevestigde aan RTV Lansingerland dat er momenteel sprake is van netcongestie in delen van Lansingerland. “De netcapaciteit in de regio staat onder druk. We zijn in gesprek met partijen over toekomstige aansluitmogelijkheden, maar kunnen geen garanties geven over termijn of haalbaarheid,” aldus een woordvoerder. Stedin heeft zelf ook een zienswijze ingediend op de Notitie Reikwijdte en Detailniveau (NRD), waarin wordt gewezen op de knelpunten in de infrastructuur.
Critici stellen dat een plan dat mogelijk technisch onhaalbaar blijkt, geen robuust beleid is. De provincie beschouwt het als een “risico van latere orde”.
Participatie of schijninspraak?
De zienswijzen onderstrepen een diep wantrouwen in het participatieproces. Hoewel de provincie stelt dat het een participatief traject is, laat de nota van antwoord er geen twijfel over bestaan: de molens komen er. Enkel de precieze locatie binnen de zoekgebieden ligt nog open.
“Vanaf de eerste klankbordbijeenkomst was duidelijk: je hebt niets te zeggen over het óf,” aldus Wildenberg. “Alleen misschien een klein beetje over het waar.”. Dat het draagvlak laag is, blijkt ook uit het eerdere onderzoek van de Rijksuniversiteit Groningen. Toch wordt dat onderzoek nu opnieuw uitgevoerd, wat volgens velen vragen oproept. “Waarom zou je opnieuw dezelfde mensen bevragen als je niet van plan bent er iets mee te doen?” vraagt Wildenberg zich af. “Dat voelt als een poging om op andere antwoorden aan te sturen.”
Vertrouwen weg, verkiezingen op komst
De gemeente Lansingerland heeft al verklaard geen juridische stappen te ondernemen tegen de provincie. Die keuze is onderdeel van het bestuursakkoord met de provincie, waarin is afgesproken dat Lansingerland mag bouwen op Bleizo-West. Een voorwaarde voor die bouwmogelijkheid was dat de gemeente haar verzet tegen de windplannen in de rest van Lansingerland laat varen. Volgens Wildenberg heeft dat het vertrouwen van bewoners in de lokale politiek verder ondermijnd. “De verhouding tussen bewoners en de gemeente moet hersteld worden, maar op dit moment is dat vertrouwen volledig weg.”
Een gang naar de Raad van State blijft mogelijk, maar de verwachting is niet hoog:“Ik zie elders in het land dat de Raad van State zelden iets met bezwaren doet. Waarom zou dat hier anders zijn?”. Wildenberg ziet nog één moment van invloed: de gemeenteraadsverkiezingen van volgend jaar. “Partijen beginnen nu al te schuiven. Mensen hier gaan kijken naar wie zich verzet tegen die windmolens. Dat gaat zeker meespelen.”
Door: Marc de Boer
Foto: Streek 51
